به گزارش پایگاه خبری پیام خانواده؛ به نقل از مرکز پژوهشهای سازمان تأمین اجتماعی روندهای جمعیتی کشور نشان میدهد که طی نیمقرن گذشته، امید زندگی ایرانیان بیش از ۲۰ سال افزایش یافته و این رشد، بهطور مستقیم به افزایش سالهای عمر سالمندان در مرحله پایانی زندگی منجر شده است. به گفته کارشناسان، این افزایش طول عمر که از حدود ۱۰ سال عمر باقیمانده در سن ۶۵ سالگی در اوایل دهه ۱۳۴۰ به حدود ۱۶ سال در ابتدای دهه ۱۴۰۰ رسیده نیازمند برنامهریزی گسترده برای تأمین نیازهای سالمندان است.
در کنار این تحول، باروری کشور نیز در مدت کمتر از دو دهه از الگوی «هفت فرزند برای هر زن» به «کمتر از دو فرزند» سقوط کرده است؛ تغییری بنیادین که ساختار سنی جمعیت را بهشدت دگرگون کرده و توازن سنتی میان گروههای اصلی جمعیتی بهویژه جوانان و سالمندان را بر هم زده است. اکنون نسلهای پرشماری که در دوران باروری بالا متولد شدهاند، با احتمال بیشتر زندهماندن تا سنین بالاتر، رشد سریع جمعیت میانسال و سالمند را رقم زده و خواهند زد.
این گزارش تأکید میکند که این تحولات تنها بخشی از واقعیت جمعیتی ایران است و جریانهای مهاجرت داخلی و بینالمللی نیز ابعاد دیگری از این تغییرات را شکل میدهند.
بهدنبال افزایش جمعیت سالمندان، نقش خانواده و دولت در تأمین رفاه این گروه بیش از گذشته اهمیت یافته است. اگرچه در یک قرن گذشته در سراسر جهان از بار مسئولیت خانواده کاسته و بر تعهدات دولت افزوده شده، اما اکنون نظامهای بازنشستگی و رفاه اجتماعی در برابر موج جدیدی از تغییرات همچون کاهش مرگومیر و افت شدید باروری با چالشهایی مشابه آنچه در کشورهای توسعهیافته، کرهجنوبی و تایلند رخ داده، روبهرو هستند. پیشبینی میشود ایران نیز در کمتر از یک دهه آینده با فشارهای مشابه مواجه شود.
سالمندی جمعیت پدیدهای تازه برای همه کشورهاست؛ حتی کشورهایی مانند ژاپن و برخی کشورهای اروپایی که امروز جمعیتی سالخورده دارند، تجربهای مشابه در گذشته نداشتهاند. به همین دلیل، کارشناسان راه چاره را در بهرهگیری از الگوها و درسآموختههای جهانی میدانند چه موفق و چه ناموفق تا کشور بتواند آمادگی لازم برای دهههای آینده را کسب کند.
در همین راستا، پروژهای ملی در حال انجام است که با بررسی دقیق بستر جمعیتی ایران و مرور تجربه کشورهای مختلف، قرار است سند راهبردی کشور برای مواجهه با تغییرات جمعیتی و موج سالمندی را تدوین کند.